Αγνωμοσύνη ή Εύγνωμοσύνη ;

Στη ζωή, μας έχει δοθεί ένα υπέροχο δώρο, το δώρο των επιλογών. Κάθε φορά που θέλουμε να κάνουμε κάτι, έχουμε τη δυνατότητα να επιλέξουμε. Πολλές φορές ερχόμαστε σε δίλλημα όσο αφορά το τι να επιλέξουμε πολλές αντιθέσεις όπως (καλό - κακό, όμορφο – άσχημο, φωτεινό – σκοτεινό, μέρα – νύχτα, αγάπη – μίσος, γέλιο – δάκρυ, υγεία – αρρώστια κτλπ. Στο συγκεκριμένο άρθρο επιλέξαμε την ευγνωμοσύνη σε αντίθεση με την αγνωμοσύνη ή αλλιώς αχαριστία.

Μονόλογος του αρθρογράφου ημέρα καραντίνας 18η...

Ερ: Τι σημαίνει αχάριστος;

Απ: Έναν άνθρωπο μπορούμε να τον ορίσουμε αχάριστο, όταν δεν εκτιμάει αυτά που έχει ήδη (Ιορδανίδου, Α. 2007).

Ερ: Υπάρχει αντίδοτο στην αχαριστία;

Απ: Nαι η Ευγνωμοσύνη. Και εγώ επέλεξα να μιλήσω γι' αυτήν.

Ερ: Και γιατί αναφέρεις την αχαριστία;

Απ: Γιατί είμαι εύγνωμον που υπάρχει και η αχαριστία, γιατί χωρίς αυτήν πως θα υπήρχε η ευγνωμοσύνη;

Ερ: Δεν το καταλαβαίνω το τελευταίο.

Απ: Να στο εξηγήσω με ένα παράδειγμα: Μένουμε σπίτι για τον κορονοϊό , έχω επιλογή μεταξύ του να κάτσω σπίτι και να περάσω καλά και του να κάτσω σπίτι και να περάσω χάλια. Ερ: Ναι και; Πως μπορώ να περάσω καλά τόσες μέρες μες στο σπίτι;

Απ: Με ευγνωμοσύνη για αυτά που ήδη έχεις, γιατί ακόμα δεν αρρώστησες, άρα έχεις υγεία, γιατί ακόμα δεν έφυγες από αυτή τη ζωή λόγω του ιού, αν και έχεις ξεχάσει τελείως όλες τις άλλες ασθένειες, άρα είσαι εδώ ζωντανός, γιατί τελικά ξέρεις να εκτιμάς αυτά που έχεις ήδη και κάθε μέρα μπορείς να επιλέγεις να κάνεις το καλύτερο δυνατό για εσένα.

Ερ: Και πως θα περάσεις χαρούμενα τις ημέρες σου;

Απ: Θα ασχοληθώ με την ψυχολογία, άλλωστε αυτό σπούδασα, θα γράψω ένα άρθρο για την ευγνωμοσύνη.

Ερ: Και πως ξέρεις ότι αυτό είναι καλό για εσένα;

Απ: Είναι απλό με κάνει να νιώθω ευτυχισμένος, με αυτό τον τρόπο, μπορεί να βοηθήσω και άλλους αθρώπους και αυτό μου δίνει πολύ μεγάλη ευτυχία επίσης. Άντε φτάνουν οι ερωτήσεις πέρνα σε δράση, μη μένεις στα λόγια. Γράψε για την ευγνωμοσύνη, πως συνδέετε με την ευτυχία και πως μπορείς να γίνεις εύγνωμον φτιάχνοντας τη δική σου λίστα εύγνωμοσυνης.

Ερ: Και αυτό πως θα κάνει τους άλλους ευγνώμονες ;

Απ: Έχουν και εκείνοι δυνατότητα επιλογής.

Ερ: Και τελικά η ευγνωμοσύνη τι είναι;

Η ευγνωμοσύνη θα μπορούσε να περιγραφεί ως, ο ευρύτερος προσανατολισμός στη ζωή του ανθρώπου, προς την παρατήρηση και την εκτίμηση των θετικών, που υπάρχουν στον κόσμο (Alkozei, Smith & Killgore, 2018). Η ευγνωμοσύνη αποτελεί την βάση για την ευημερία και την ψυχική υγεία, καθόλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου. Η ευγνωμοσύνη συνδέεται με τα οφέλη τα οποία βιώνουμε στην ψυχολογία μας, στο σώμα μας, αλλά και στις σχέσεις μας με τους άλλους, από την παιδική μας ηλικία έως τα γεράματα. Επίσης έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλει στην αύξηση της ευτυχίας, της υγείας και άλλων επιθυμητών αποτελεσμάτων στη ζωή μας, καθώς και στη μείωση της αρνητικής επίδρασης και της προβληματικής λειτουργίας (Εmmons, Froh & Rose,2019).

Επιπρόσθετα τα θετικά αποτελέσματα ευγνωμοσύνης, στα θετικά συναισθήματα και την υποκειμενική ευημερία στους ενήλικες, έρευνες έδειξαν ότι η ευγνωμοσύνη έχει θετική σχέση με την υγεία: όσο μεγαλύτερη είναι η ευγνωμοσύνη, τόσο καλύτερη είναι η υγεία (Singh, Khan, & Osmany, 2014). Οι κλινικές δοκιμές υποδεικνύουν ότι η ευγνωμοσύνη μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση και να βελτιώσει τις λειτουργίες του ανοσοποιητικού συστήματος (Emmons, 2014, Emmons & Stern, 2013). Η ευγνωμοσύνη, επομένως, φαίνεται να ωφελεί τους ανθρώπους συναισθηματικά, σωματικά και κοινωνικά.

Παρατηρώντας με ευγνωμοσύνη αυτά που ήδη έχουμε, οδηγούμαστε στην ευτυχία;

H ευγνωμοσύνη, είναι η εκτίμηση ενός δώρου που μας δόθηκε, ενώ η ευτυχία είναι η απόλαυση του δώρου που λάβαμε (Witvliet, Richie & Van Tongeren,2019). Σήμερα, η ευτυχία, χρησιμοποιείται κυρίως ως συνώνυμη με την ικανοποίηση της ζωής ή την υποκειμενική ευημερία (Delle Fave, Brdar & Nakamura, 2016). Αρχικά η ευτυχία είναι ένα θετικό συναίσθημα, και αφορά μια μακρόχρονη και συνολική αίσθηση ψυχικής ευεξίας και ικανοποίησης από τη ζωή (Σταλίκας & Μυτσκίδου, 2011). Ο Layard, αναφέρει την ευτυχία ως την αντανάκλαση του πόσο καλά ή άσχημα αισθανόμαστε, ευτυχία σημαίνει πως νιώθουμε καλά, απολαμβάνουμε τη ζωή και αισθανόμαστε υπέροχα (Layard, 2005).

Μελέτη η οποία εξέτασε τα αποτελέσματα της σύνταξης επιστολών ευγνωμοσύνης σε τρεις βασικές ιδιότητες ευημερίας: ευτυχία (θετική επίδραση), ικανοποίηση ζωής (γνωστική αξιολόγηση), και κατάθλιψη (αρνητική επίδραση), αναφέρει στα αποτελέσματα, ότι η γραφή ευχαριστιών αυξάνει την ευτυχία και την ικανοποίηση της ζωής των συμμετεχόντων, ενώ ταυτόχρονα μειώνει τα συμπτώματα της κατάθλιψης (Toepfer, Cichy & Peters, 2012).

Για ποιους λόγους μπορούμε να είμαστε ευγνώμονες;

Αναφέρουμε κάποιους λόγους αν και μπορείτε μόνοι σας να φτιάξετε τη δική σας λίστα ευγνωμοσύνης, εφόσον ο κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός, μοναδικός και γνωρίζει ο ίδιος καλύτερα τους λόγους, για τους οποίους θα μπορούσε να νιώσει ευγνωμοσύνη. Είναι σημαντικό να νιώθω ευγνωμοσύνη για αυτά που ήδη έχω.

Νιώθω ευγνωμοσύνη που ξύπνησα, άνοιξα τα μάτια μου, αυτά τα υπέροχα δώρα τα οποία μου έχουν δοθεί και έτσι μπορώ και βλέπω γύρω μου. Ταυτόχρονα μπορώ να ακούω, να αισθάνομαι, νιώθω και φυσικά έχω τη δυνατότητα να γίνω καλύτερος από εχθές, όχι σε σχέση με τους άλλους, αλλά σε σχέση με τον χθεσινό μου εαυτό.Αν μένω με την οικογένεια μου νιώθω ευγνωμοσύνη που έχουν υγεία, είναι καλά, υπάρχουν στη ζωή μου.

Νιώθω ευγνωμοσύνη για το γεγονός ότι ζω μέσα σε ένα σπίτι, έχω μια στέγη πάνω από το κεφάλι μου, νιώθω προστασία, ζεστασιά, έχω ένα μέρος για να κοιμηθώ.

Νιώθω ευγνωμοσύνη που μπορώ και έχω καθημερινά φαγητό.

Νιώθω ευγνωμοσύνη που έχω ρούχα να βάλω.

Νιώθω ευγνωμοσύνη που έχω υποδήματα να βάλω.

Νιώθω εύγνωμοσυνη που έχω δουλειά, μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις ανθρώπων να μην είναι ακριβώς η δουλειά που θέλουν, όμως έχω δουλειά και θα κάνω το καλύτερο δυνατό στη δουλειά που είμαι. Έστω μέχρι να ανακαλύψω, ποια δουλειά είναι η καταλληλότερη για εμένα.

Αν είμαι μαθητής, φοιτητής ή ακόμα και καθηγητής, νιώθω ευγνωμοσύνη για τους καθηγητές μου, αλλά και οι καθηγητές για τους μαθητές τους, για τη γνώση που μοιράζονται μεταξύ τους.

Nιώθω ευγνωμοσύνη γι' αυτούς που με αδικήσανε ή που με πρόσβαλανε ή που με στεναχώρησανε,γιατί αυτοί θεωρούνται δάσκαλοι μου, με την έννοια ότι με κάνουν να βλέπω τα ελαττώματα μου.

Παράδειγμα για να γίνει ακόμα πιο κατανοητό, μου αρέσουν τα παραδείγματα. Είμαι καραφλός από 20 χρονών, ανάλογα με το πως νιώθω με την καράφλα μου, ανάλογα θα αντιδράσω. Το ευτυχές γεγονός είναι ότι έχω επιλογές, είτε να αγαπήσω την καράφλα μου και να γελάσω με το σχόλιο του συνανθρώπου μου, είτε να θυμώσω γιατί θεωρώ ότι η καράφλα δεν έπρεπε να υπάρχει. Και σε αυτό το σημείο ψάχνω να δω τελικά τι είναι αυτό που με πειράζει όταν με λένε καραφλό. Φυσικά εάν με έλεγαν μαλλιά θα γέλαγα, αλλά εδω θα έπρεπε κάποιος να ξέρει το γενεαλογικό μου δέντρο και να δει τις φωτογραφίες από τους μαλλιάδες της οικογένειας μου. Κρανίου τόπος !!

Νιώθω εύγνωμοσυνη που υπάρχει και άλλος κόσμος γύρω μου και έτσι μπορώ να τους χαρίσω το υπέροχο χαμόγελο μου και εκείνοι το δικό τους.

Νιώθω εύγνωμοσυνη που μπορώ και έχω τη δυνατότητα να βοηθήσω και άλλους ανθρώπους.

Νιώθω ευγνωμοσύνη που ήρθα σε αυτόν τον κόσμο,αποδέχομαι τον κόσμο και κοιτάω τι μπορώ να κάνω εγώ γι' αυτόν, ώστε να γίνει καλύτερος.

Νιώθω εύγνωμοσυνη και ευχαριστώ για όλα όσα ήδη έχω.

Εσείς αλήθεια νιώθετε ευγνωμοσύνη και αν ναι, για ποιό όμορφο λόγο;

Μοιραστείτε το με τον εαυτό σας, μαζί με την οικογένεια σας, με τους φίλους σας, με τους συναδέλφους σας, με τους καθηγητές σας, με τους γείτονες σας, με όλο τον κόσμο. Και παρατηρήστε τι μπορείτε να μάθετε από αυτό που συμβαίνει γύρω σας, πως μπορείτε να κάνετε το καλύτερο δυνατό κάθε μέρα. Πως η εύγνωμοσύνη θα σας οδηγήσει στην ευτυχία;

Υ.Γ. Θα μπορούσατε να μοιραστείτε τις δικές σας λίστες ευγνωμοσύνης, τις οποίες αναμένουμε με χαρά, είτε στέλνωντας email στο site της σελίδας www.epsychology.gr, είτε δημοσιεύοντας τες στη σελίδα μας στο facebook -> Epsychology έτσι ώστε να δώσετε και εσείς τη δική σας βοήθεια, εμψυχώνοντας και άλλους συνανθρώπους μας από το παράδειγμα σας.

Και μη ξεχνάτε !!!

Η πηγή του άγχους βρίσκεται στο μέλλον. Αν μπορείς να κρατήσεις το μέλλον έξω απο το μυαλό σου, μπορείς να ξεχάσεις τις στεναχώριες σου. Το άγχος δεν αδειάζει το αύριο από τις λύπες του, αλλά αδειάζει το σήμερα από τη δύναμη του. Με εκτίμηση

Διονύσης Πολλάτος

Σωτήρης Δεδελούδης

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Alkozei, A., Smith, R., & Killgore, W. D. (2018). Gratitude and subjective wellbeing: A proposal of twο causal frameworks. Journal of Happiness Studies, 19(5), 1519-1542.

Delle Fave, A., Brdar, I., Wissing, M. P., Araujo, U., Castro Solano, A., Freire, T., ... &

Nakamura, J. (2016). Lay definitions of happiness across nations: The primacy of inner harmony and relational connectedness. Frontiers in psychology, 7, 30.

Emmons, R. A., & Stern, R. (2013). Gratitude as a psychotherapeutic intervention. Journal of clinical psychology, 69(8), 846-855.

Emmons, R. A., Froh, J., & Rose, R. (2019). Gratitude.

Layard, R. (2005). Happiness: lessons from a new science. Penguin, London, UK.

Singh, M., Khan, W., & Osmany, M. (2014). Gratitude and health among young adults. Indian Journal of Positive Psychology, 5(4), 465.

Toepfer, S. M., Cichy, K., & Peters, P. (2012). Letters of gratitude: Further evidence for author benefits. Journal of Happiness Studies, 13(1), 187-201.

Witvliet, C. V., Richie, F. J., Root Luna, L. M., & Van Tongeren, D. R. (2019). Gratitude predicts hope and happiness: A two-study assessment of traits and states. The Journal of Positive Psychology, 14(3), 271-282.

Ιορδανίδου, Α. (2007). Λεξικό της Ελληνικής Ξένης Γλώσσας.Αθήνα: Πανεπιστήμιο Αθηνών

Σταλίκας, Α. & Μυτσκίδου, Π. (2011). Εισαγωγή στη Θετική Ψυχολογία. Εκδ. Τόπος, Αθήνα.