Επιπτώσεις της καραντίνας λόγω του COVID-19 στην ψυχική υγεία

Χριστούλη Νίκη

Bsc, Msc in Health Psychology

• Oι ψυχολογικές επιπτώσεις της καραντίνας

• Στρες κατά τη διάρκεια της καραντίνας

• Φόβοι μόλυνσης

• Απογοήτευση και πλήξη

• Οικονομικά προβλήματα

• Kοινωνικό στίγμα

Η εκδήλωση της νόσου του νέου κοροναϊού (COVID-19) μπορεί να είναι αγχωτική για τους περισσότερους ανθρώπους. Ο φόβος και το άγχος για μια ασθένεια μπορεί να είναι συντριπτικός και να προκαλέσει έντονα συναισθήματα τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά. Σύμφωνα με προηγούμενες μελέτες άτομα που βίωσαν έκτακτα περιστατικά δημόσιας υγείας εξακολούθησαν ακόμη και μέτα την ολοκλήρωση της θεραπείας τους να εκδηλώνουν διαταραχές άγχους (Fan et al., 2015). O συνολικός αριθμός των περιπτώσεων COVID-19 είναι μεγαλύτερος από εκείνον του SARS, και ο αριθμός των νεκρών έχει επίσης ξεπεράσει αυτόν του SARS1 (Zhu et al., 2020).

· Σημαντικό είναι όμως να σημειωθεί πως στην εποχή μας, οι πληροφορίες εξαπλώνονται ταχύτερα και εκτενέστερα από ότι το 2003, όταν ξέσπασε ο SARS, κάτι που μπορεί να επιδεινώσει τον φόβο του κοινού, τον πανικό και την αγωνία (Wang et al., 2020).

Καραντίνα

Δεν είναι η πρώτη φορά που η ανθρωπότητα έρχεται αντιμέτωπη με κάποια επιδημία. Στο παρελθόν εκατομμύρια άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους ως σήμερα λόγω προηγούμενων επιδημιών.

· Ως "καραντίνα" νοείται ο περιορισμός της κίνησης ατόμων τα οποία θεωρείται ότι εκτέθηκαν ή υπάρχει κίνδυνος να εκτεθούν σε μια μεταδοτική ασθένεια αλλά δεν νοσούν, είτε επειδή δεν έχουν ακόμη μολυνθεί είτε επειδή βρίσκονται στην περίοδο επώασης (Wilder-Smith & Freedman, 2020).

Η καραντίνα αποτελεί ένα απο τα παλαιότερα και αποτελεσματικότερα εργαλεία για τον έλεγχο μιας μεταδοτικής ασθένειας (Wilder-Smith & Freedman, 2020). Η πρακτική της καραντίνας χρησιμοποιήθηκε ευρέως στην Ιταλία το 14ο αιώνα, όταν στο λιμάνι της Βενετίας έφταναν πλοία από περιοχές που είχαν μολυνθεί από την πανώλη. Κάθε πλοίο που έφτανε απο πληγείσες περιοχές έπρεπε να αγκυροβολήσει και να περιμένει για 40 ημέρες (στα ιταλικά: quaranta) πριν αποβιβαστούν ή επιβιβάστουν άτομα. Η καραντίνα εφαρμόστηκε με επιτυχία ως αποτελεσματικό μέτρο και κατά τη διάρκεια της επιδημίας SARS το 2003 (Goh et al., 2006). Η καραντίνα συνήθως συνεπάγεται με περιορισμό στο σπίτι ή σε συγκεκριμένη εγκατάσταση. Κατά τη διάρκεια της καραντίνας, όλα τα άτομα θα πρέπει να παρακολουθούνται για τυχόν συμπτώματα. Εάν εμφανίσουν συμπτώματα, πρέπει να απομονωθούν αμέσως και αν ανήκουν σε ευπαθή ομάδα να επικοινωνήσουν με τον γιατρό τους ή τον εθνικό οργανισμό υγείας (Fan et al., 2015). Ως μέσο για τον έλεγχο της τρέχουσας έκρηξης του COVID-19, πολλά κράτη ζήτησαν από τους πολίτες να απομονωθούν στο σπίτι ή σε κάποια ειδική εγκατάσταση.

Oι ψυχολογικές επιπτώσεις της καραντίνας

Σύμφωνα με προηγούμενη έρευνα που έγινε σε νοσοκομειακό προσωπικό το οποίο υποβλήθηκε σε καραντίνα (9 ημερών) προληπτικά εξαιτίας του SARS τα αποτελέσματα έδειξαν πως τα άτομα αφού επέστρεψαν στην εργασία τους ανέφεραν εξάντληση, ευερεθιστότητα, κακή συγκέντρωση και αναποφασιστικότητα. Επίσης ανέφεραν αϋπνία, άγχος κατά την αντιμετώπιση των εμπύρετων ασθενών, επιδείνωση της απόδοσης της εργασίας και απροθυμία για εργασία ή την παραίτηση (Bai et al., 2004). Επιπροσθέτως, προηγούμενη μελέτη έδειξε στατιστικά σημαντική διαφορά άναμεσα σε παιδιά και γονείς που υποβλήθηκαν σε καραντίνα και σε παιδιά και γονείς που δεν είχαν υποβληθεί σε καραντίνα. Οι μέσες βαθμολογίες μετατραυματικού στρες (στρες που ακολουθεί μετά από ένα τραυματικό γεγονός, απειλητικό για τη ζωή, τη σωματική ή/και συναισθηματική ασφάλεια) ήταν τέσσερις φορές υψηλότερες σε παιδιά που είχαν τεθεί σε καραντίνα από ότι σε παιδιά που δεν βρίσκονταν σε καραντίνα (Sprang & Silman, 2013). Ακόμη σύμφωνα με προηγούμενη ποσοτική έρευνα η οποία συνέκρινε τα ψυχολογικά αποτελέσματα κατά τη διάρκεια της καραντίνας με μεταγενέστερα αποτελέσματα έδειξε ότι κατά τη διάρκεια της καραντίνας 126 άτομα (7 %) απο τα 1656 που συμμετείχαν στην έρευνα παρουσίασαν υψηλό άγχος ενω 275 άτομα (17%) έδειξαν υψηλά συναισθήματα θυμού. Επειτά απο 6 μήνες το ποσοστό των ατόμων με υψηλό άγχος μειώθηκε σε 3 % και το ποσοστό των ατόμων με υψηλά συναισθήματα θυμού μειώθηκε σε 6 % (Jeong et al., 2016).

Στρες κατά τη διάρκεια της καραντίνας

Τρεις μελέτες έχουν δείξει ότι καραντίνα μεγάλης διάρκειας συνδέεται με την "φτωχή" ψυχική υγεία και πιο συγκεκριμένα με συμπτώματα μετατραυματικού στρες και θυμού (Brooks, 2020). Αν και η διάρκεια της καραντίνας στις προηγούμενες έρευνες ήταν ασαφής, μελέτη των Hawryluck et al., (2004) έδειξε ότι τα άτομα που βρίσκονταν σε καραντίνα για περισσότερο από 10 ημέρες παρουσίαζαν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα μετάτραυματικού άγχους από άτομα που βρίσκονταν σε καραντίνα για λιγότερο από 10 ημέρες.

Φόβοι μόλυνσης

Συμμετέχοντες σε προηγούμενες μελέτες οι οποιοί είχαν τεθεί σε καραντίνα ανέφεραν φόβους σχετικά με την υγεία τους ή φόβο μήπως έχουν μολύνει εν άγνοια τους άλλα άτομα τα οποία ήταν συνήθως μέλη της οικογένειας τους ή ευπαθείς ομάδες (Bai et al., 2004; Cava et al., 2005; Desclaux et al., 2017).

Απογοήτευση και πλήξη

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα απο προηγούμενες έρευνες ο περιορισμός, η απώλεια συνηθισμένης ρουτίνας και η μειωμένη κοινωνική και φυσική επαφή με άλλους προκαλούν φόβο, πλήξη , απογοήτευση και αίσθηση της απομόνωσης από τον υπόλοιπο κόσμο, το οποίο σύμφωνα με τους συμμετέχοντες ήταν τρομακτικό Desclaux et al., 2017; Brooks, 2020).

Οικονομικά προβλήματα

Η οικονομική ζημία αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα κατά τη διάρκεια της καραντίνας, διότι τα άτομα δεν μπορούν να εργαστούν ή πρέπει να διακόψουν την εργασία τους χωρίς κάποιον σχεδιασμό. Οι αρνητικές επιπτώσεις φαίνεται να είναι μακροχρόνιες διότι άτομα που είχαν τεθεί σε καραντίνα και είχαν οικονομικά προβλήματα παρουσίασαν υψηλά επίπεδα στρές και άγχους ακόμη και αρκετούς μήνες μετά την καραντίνα (Brooks, 2020).

Kοινωνικό στίγμα

Προηγούμενη έρευνα σύγκρινε εργαζομένους υγειονομικής πείθαλψης οι οποίοι είχαν τεθεί σε καραντίνα με εργαζομένους υγειονομικής περίθαλψης οι οποίοι δεν είχαν βρεθεί σε καραντίνα και τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπήρχαν σημάντικες διαφορές ανάμεσα τους. Οι συμμετέχοντες που είχαν τεθεί σε καραντίνα στο παρελθόν ανέφεραν υψηλά αισθήματα απόρριψης και ένιωσαν στιγματισμένοι σε σύγκριση με τους συμμετέχοντες που δεν είχαν τεθεί σε καραντίνα (Bai et al., 2004).

Συνοπτικά, τι να περιμένω;

Έρευνες έχουν δείξει ότι σε μια περίοδο κοινωνικής απομόνωσης, μπορεί να αντιμετωπίσεις :

· Φόβο και άγχος. Μπορεί να αισθανθείς ανήσυχος/η για τον εαυτό σου η τους αγαπημένους σου.

· Ανησυχίες σχετικά με την απόκτηση βασικών αγαθών, προμηθειών, την εργασία ή την εκπλήρωση προσωπικών υποχρεώσεων.

· Μπορεί να αντιμετωπίσεις προβλήματα με τον ύπνο σου.

· Η παρατεταμένη περίοδος στο σπίτι μπορεί να προκαλέσει αρνητικά συναισθήματα όπως πλήξη και μοναξιά.

· Μπορεί να εμφανίσεις θυμό η δυσαρέσκεια για τις εντολές απομόνωσης.

· Εάν έχεις νοσήσει με τον COVID 19 μπορεί να αισθάνεσαι στιγματισμένος/η εξαιτίας του φόβου που μπορεί να νιώσει κάποιος λόγω της μεταδοτικότητας του ιού.

Αυτό τον καιρό είναι σημαντικό να είσαι επιφυλακτικός/ή από το που λαμβάνεις πληροφορίες σχετικά με τον COVID 19, καθώς ψευδείς πληροφορίες μπορεί να τονώσουν τις φαντασιώσεις σου δημιουργώντας χειρότερα σενάρια για την ζωή τόσο την δική σου όσο και των αγαπημένων σου.

Πράγματα που μπορείς να κάνεις και να προτείνεις για να υποστηρίξεις τον εαυτό σου και τους γύρω σου κατα τη διάρκεια της καραντίνας:

· Κάνε διαλείμματα από την παρακολούθηση, την ανάγνωση ή την ακρόαση ειδήσεων σχετικά με τον COVID 19. Aκούγωντας συνέχεια για την πανδημία μπορεί να σε αναστατώσει.

· Φρόντισε το σώμα σου. Προσπάθησε να καταναλώνεις αρκετά φρούτα και λαχανικά κατά τη διάρκεια της ημέρας. Προσπάθησε να ασκείσαι μέσα στο σπίτι, το διαδίκτυο μπορεί να σε βοηθήσει να βρείς προγράμματα γυμναστικής τα οποία δεν χρειάζονται κανέναν εξοπλισμό.

· Πάρε βαθιές ανάσες, τεντώσου και δοκίμασε τον διαλογισμό.

· Απέφυγε το αλκοόλ και το κάπνισμα.

· Επικοινώνησε με τα αγαπημένα σου πρόσωπα μέσω του διαδικτύου.

· Διάλεξε ένα απο τα βιβλία που σε περιμένουν τόσο καιρό στην βιβλιοθήκη σου.

· Δοκίμασε καινούργιες συνταγές.

· Μην διστάσεις να ζητήσεις βοήθεια απο κάποιον ειδικό αν νιώθεις ότι δεν μπορείς να ανταπεξέλθεις στην τωρινή κατάσταση.

· Και το πιο σημαντικό, δώσε χρόνο στον εαυτό σου να αποδεχτεί την παρούσα κατάσταση, είναι λογικό να φοβηθείς και να στρεσαριστείς.

Βιβλιογραφία

1. Bai, Y., Lin, C. C., Lin, C. Y., Chen, J. Y., Chue, C. M., & Chou, P. (2004). Survey of stress reactions among health care workers involved with the SARS outbreak. Psychiatric Services, 55(9), 1055-1057.

2. Bai, Y., Lin, C. C., Lin, C. Y., Chen, J. Y., Chue, C. M., & Chou, P. (2004). Survey of stress reactions among health care workers involved with the SARS outbreak. Psychiatric Services, 55(9), 1055-1057.

3. Brooks, S. K., Webster, R. K., Smith, L. E., Woodland, L., Wessely, S., Greenberg, N., & Rubin, G. J. (2020). The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence. The Lancet.

4. Cava, M. A., Fay, K. E., Beanlands, H. J., McCay, E. A., & Wignall, R. (2005). The experience of quarantine for individuals affected by SARS in Toronto. Public Health Nursing, 22(5), 398-406.

5. Desclaux, A., Badji, D., Ndione, A. G., & Sow, K. (2017). Accepted monitoring or endured quarantine? Ebola contacts' perceptions in Senegal. Social Science & Medicine, 178, 38-45.

6. Fan, F., Long, K., Zhou, Y., Zheng, Y., & Liu, X. (2015). Longitudinal trajectories of post-traumatic stress disorder symptoms among adolescents after the Wenchuan earthquake in China. Psychological medicine, 45(13), 2885-2896.

7. Goh, K. T., Cutter, J., Heng, B. H., Ma, S., Koh, B. K., Kwok, C., & Chew, S. K. (2006). Epidemiology and control of SARS in Singapore. Annals-Academy of Medicine Singapore, 35(5), 301.

8. Hawryluck, L., Gold, W. L., Robinson, S., Pogorski, S., Galea, S., & Styra, R. (2004). SARS control and psychological effects of quarantine, Toronto, Canada. Emerging Infectious Diseases, 10(7), 1206.

9. Jeong, H., Yim, H. W., Song, Y. J., Ki, M., Min, J. A., Cho, J., & Chae, J. H. (2016). Mental health status of people isolated due to Middle East Respiratory Syndrome. Epidemiology and health, 38.

10. Sprang, G., & Silman, M. (2013). Posttraumatic stress disorder in parents and youth after health-related disasters. Disaster medicine and public health preparedness, 7(1), 105-110.

11. Wang, D., Hu, B., Hu, C., Zhu, F., Liu, X., Zhang, J., & Zhao, Y. (2020). Clinical characteristics of 138 hospitalized patients with 2019 novel coronavirus–infected pneumonia in Wuhan, China. Jama.

12. Wilder-Smith, A., & Freedman, D. O. (2020). Isolation, quarantine, social distancing and community containment: pivotal role for old-style public health measures in the novel coronavirus (2019-nCoV) outbreak. Journal of travel medicine, 27(2), 20.

13. Zhu, Z., Xu, S., Wang, H., Liu, Z., Wu, J., Li, G., & Zhu, S. (2020). COVID-19 in Wuhan: Immediate Psychological Impact on 5062 Health Workers. medRxiv.