Νευρολογικές εκδηλώσεις σε ασθενείς με τη νόσο COVID-19

Στο κείμενο περιγράφονται τα νευρολογικά συμπτώματα που επιφέρει η προσβολή απο COVID-19. Παράλληλα, αναλύονται οι λόγοι που τα συμπτώματα αυτά είναι μεγάλης σημασίας και γίνεται απόπειρα κατάταξης αυτών.

Τον Δεκέμβριο του 2019, στην επαρχία Γουχάν της Κίνας εμφανίστηκαν πολυάριθμα περιστατικά άτυπης πνευμονίας με πολύ επιθετική πορεία, κακή πρόγνωση και μεγάλη θνητότητα. Σύντομα, παρόμοια περιστατικά εμφανίστηκαν στην Ευρώπη, Βορ.Αμερική και Ασία και τις επόμενες εβδομάδες ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ανακοίνωσε την πανδημική εμφάνιση του νοσήματος αυτού (WHO, 2020).

Το αίτιο της πανδημίας αποδείχθηκε ένας νέος ιός της οικογένειας των κορωνοϊών που ονομάστηκε κορωνοϊός-2 (SARS-CoV2) ενώ ο ΠΟΥ ονόμασε τη νόσο «νόσημα σχετιζόμενο με τον κορωνοϊό 2019» (COVID-19).

Η συμπτωματολογία του νοσήματοςCOVID-19 κυμαίνεται από ήπια μη ειδικά συμπτώματα (κακουχία, πόνους στους μυς και τις αρθρώσεις) έως σοβαρή άτυπη πνευμονία που οδηγεί σε αναπνευστική ανεπάρκεια και θάνατο εάν ο ασθενής δεν διασωληνωθεί άμεσα (Wang et.al.,2020). Η διάγνωση του COVID-19 γίνεται με ανίχνευση του γενετικού υλικού του ιού σε δείγμα από το λαιμό του ασθενούς.

Σε όλες τις διαθέσιμες μελέτες οι ασθενείς που νοσηλεύθηκαν εμφάνισαν τελικά δύσπνοια, υψηλό πυρετό, ξηρό βήχα και λιγότερο συχνά πτύελα, ανορεξία και μυϊκούς πόνους. Η συνύπαρξη χρόνιων νοσημάτων όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και οι καρδιοπάθειες φαίνεται πως αυξάνουν τα ποσοστά εισαγωγής σε μονάδες εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ), διασωλήνωσης και τη θνητότητα (Mao et.al.,2020). Η νόσος εμφανίζεται 5 ημέρες μετά την προσβολή και ο μέσος χρόνος (για τα περιστατικά που θα εμφανίσουν άτυπη πνευμονία) από την εισαγωγή στο νοσοκομείο έως την εισαγωγή στη ΜΕΘ είναι 10 ημέρες. Άλλοι λόγοι εισαγωγής στη ΜΕΘ στα πλαίσια του COVID-19 είναι η ανεπάρκεια των νεφρών είτε άλλων οργάνων.

... ένας ασθενής με COVID-19 μπορεί να μην εμφανίσει τα αναμενόμενα αρχικά συμπτώματα (βήχα, κακουχία, χαμηλό πυρετό) παρά μόνο κάποιο νευρολογικό σύμπτωμα (π.χ κεφαλαλγία) γεγονός που θα τον οδηγήσει σε άλλη ιατρική ειδικότητα και θα αυξήσει τις πιθανότητες μετάδοσης του ιού

Αρχικά στην Κίνα και εν συνεχεία σε άλλα μέρη του κόσμου φάνηκε ότι οι ασθενείς με τη νόσο COVID-19 εμφανίζουν νευρολογικά συμπτώματα σε ένα ποσοστό μεταξύ 35-40% (Mao et.al.,2020). Σε ένα μικρότερο ποσοστό ασθενών (8-10%) τα συμπτώματα αυτά είναι τα μόνα από την έναρξη της νόσου ενώ φαίνεται πως οι ασθενείς με COVID-19 και νευρολογικά συμπτώματα έχουν σοβαρότερη πορεία, χειρότερη πρόγνωση, εισάγονται συχνότερα και νωρίτερα στις ΜΕΘ και εμφανίζουν μεγαλύτερη θνητότητα.

Γίνεται επομένως σαφές πως ένας ασθενής με COVID-19 μπορεί να μην εμφανίσει τα αναμενόμενα αρχικά συμπτώματα (βήχα, κακουχία, χαμηλό πυρετό) παρά μόνο κάποιο νευρολογικό σύμπτωμα (π.χ κεφαλαλγία) γεγονός που θα τον οδηγήσει σε άλλη ιατρική ειδικότητα και θα αυξήσει τις πιθανότητες μετάδοσης του ιού (Huang et.al.,2020).

Οι μελέτες επίσης μας λένε ότι η παρουσία κάποιου νευρολογικού συμπτώματος σε κάποιο χρονικό σημείο της πορείας της νόσου COVID-19 φαίνεται πως έχει μεγάλη προγνωστική αξία μιας και οι ασθενείς που νοσηλεύονται στη ΜΕΘ (διασωληνωμένοι ή όχι) εμφανίζουν συχνότερα κάποιο νευρολογικό σύμπτωμα σε σχέση με αυτούς που νοσηλεύονται σε νοσοκομειακό θάλαμο.

Έτσι η πρώιμη αναγνώριση νευρολογικών συμπτωμάτων μπορεί να δώσει στους θεράποντες ιατρούς ενδείξεις σχετικά με την πορεία της νόσου.

Μπορούμε κατατάξουμε τα νευρολογικά συμπτώματα του νοσήματος COVID-19 θα χρησιμοποιήσουμε τρεις κατηγορίες: (1) συμπτώματα από το Κεντρικό ΝΣ, (2) από το Περιφερικό ΝΣ και (3) μυϊκά συμπτώματα.

Στην πρώτη κατηγορία απαντούμε ξεκινώντας από το συχνότερο, την ζάλη (με ότι μπορεί να υποδηλώνει ο όρος), τον πονοκέφαλο, την πτώση του επιπέδου συνείδησης, τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, την αδυναμία συντονισμού των κινήσεων και σπανιότερα την επιληψία.

Στην δεύτερη κατηγορία ανήκουν η απουσία οσμής και γεύσης (ανοσμία-αγευσία). Φαίνεται πως η ανοσμία είναι ένα σχεδόν καθολικό σύμπτωμα του νοσήματος COVID-19 μιας και ο SARS-CoV2 εισέρχεται στο ΝΣ από τα οσφρητικά νεύρα.

Στην τρίτη κατηγορία ανήκει η μυαλγία και άλλοι πόνοι των σκελετικών μυών (Li et.al., 2020).

... η πρώιμη αναγνώριση νευρολογικών συμπτωμάτων μπορεί να δώσει στους θεράποντες ιατρούς ενδείξεις σχετικά με την πορεία της νόσου.

Όσο αυξάνεται με το χρόνο η γνώση πάνω στον κορωνοϊό SARS-CoV2 και το νόσημα που προκαλεί (COVID-19) αποκαλύπτονται και άλλες πτυχές αυτού που λειτουργούν κάπως σαν δίκοπο μαχαίρι.

Αν κανείς τις αγνοήσει έχει χάσει πολύτιμο χρόνο ενώ αν κανείς τις ανακαλύψει εγκαίρως βοηθά τον ασθενή αλλά μαθαίνει και για τον ιό.

Επίσης η παρούσα καταιγίδα πληροφοριών πάνω στον ιό και το νόσημα αυτού αλλά και η ολοένα και μεγαλύτερη εμφάνιση άλλων μορφών της νόσου είναι βέβαιο πως συμβάλει καταλυτικά στην καλλιέργεια του φόβου, της απελπισίας και του πανικού.

Αν και είναι αδύνατο για κάποιον που δεν ανήκει στα ιατρικά επαγγέλματα να κατανοήσει πλήρως τις πληροφορίες για τον ιό και το νόσημα που προκαλεί, η αναζήτηση απαντήσεων από τους ειδικούς βοηθάει πάντοτε στην καλύτερη διαχείριση όλων των αρνητικών συναισθημάτων.

Αν και είναι αδύνατο για κάποιον που δεν ανήκει στα ιατρικά επαγγέλματα να κατανοήσει πλήρως τις πληροφορίες για τον ιό και το νόσημα που προκαλεί, η αναζήτηση απαντήσεων από τους ειδικούς βοηθάει πάντοτε στην καλύτερη διαχείριση όλων των αρνητικών συναισθημάτων.

Βιβλιογραφία

World Health Organization. (2020). Coronavirus disease 2019 (COVID-19): situation report, 67.

Wang, D., Hu, B., Hu, C., Zhu, F., Liu, X., Zhang, J., ... & Zhao, Y. (2020). Clinical characteristics of 138 hospitalized patients with 2019 novel coronavirus–infected pneumonia in Wuhan, China.Jama.

Mao, L., Wang, M., Chen, S., He, Q., Chang, J., Hong, C., ... & Li, Y. (2020). Neurological Manifestations of Hospitalized Patients with COVID-19 in Wuhan, China: a retrospective case series study.

Huang, C., Wang, Y., Li, X., Ren, L., Zhao, J., Hu, Y., ... & Cheng, Z. (2020). Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China.The Lancet,395(10223), 497-506.

Li, Y. C., Bai, W. Z., & Hashikawa, T. (2020). The neuroinvasive potential of SARS‐CoV2 may be at least partially responsible for the respiratory failure of COVID‐19 patients.Journal of medical virology.